Wiens schuld is de scheiding eigenlijk? Het maakt de rechter niet uit. In tegenstelling tot wat nog vaak gedacht wordt, is de schuldvraag in de echtscheidingsprocedure niet van belang. Sinds 1971 kent het Burgerlijk Wetboek maar één grond voor een scheiding, namelijk duurzame ontwrichting van het huwelijk. Een huwelijk is duurzaam ontwricht als, juridisch gezegd, de voortzetting van de samenleving ondraaglijk is geworden zonder dat er zicht op verbetering bestaat. Of te wel: de koek is op en beter wordt het niet meer. De rechter moet beoordelen of het huwelijk duurzaam ontwricht is, maar niet hoe dat zo is gekomen. Of de voortzetting van de samenleving ondraaglijk is geworden vanwege het overspel van meneer of vanwege het gat in haar hand van mevrouw, dat maakt voor de rechter bij het beslissen over de echtscheiding geen verschil.
De schuldvraag speelt vervolgens ook geen rol bij de vaststelling van partneralimentatie of de verdeling van gemeenschappelijk eigendom. Ook al heeft je ex de meeste verschrikkelijke dingen over jou op zijn Facebook-pagina gezet, da’s geen reden waarom jij in de gezamenlijke woning zou mogen blijven wonen en hij niet. Ook al heb jij je ex jarenlang bedrogen met zijn beste vriend, da’s geen reden waarom hij geen partneralimentatie aan jou zou hoeven te betalen als jij kunt aantonen dat je dat nodig hebt. (Als één van de ex-partners zich ná de scheiding ernstig misdraagt, kan dat overigens wel gevolgen hebben voor de partneralimentatie.)
Niet veel mensen zullen terug willen naar de situatie van voor 1971, toen je alleen maar mocht scheiden als er sprake was van overspel, mishandeling, veroordeling tot gevangenisstraf of kwaadwillige verlating en er dus altijd een schuldige moest worden aangewezen. Toch merk ik regelmatig dat mensen er moeite mee hebben dat het écht niet uit maakt wiens schuld het is dat het huwelijk is gestrand. Dat het geen zin heeft om met bewijs te komen dat de ander vreemd is gegaan. Bij doorvragen blijkt dat het vaak niet eens gaat om de gedachte dat degene die verantwoordelijk is, ook (meer) moet betalen. Mensen willen erkenning voor hun gekwetsheid. Ze willen dat de rechter vast stelt wie van hun tweeën de boel zo grondig versjteerd heeft. Maar ja, dat doet de rechter niet. Die spreekt alleen de echtscheiding uit.
